Toltek şamanizminde veya toltek bilgeliğinde de diyebiliriz, kontrollü delilik diye bir kavram var. Bu kavram anlam olarak şuna karşılık geliyor. Bütün insanlık zaten bir çeşit deli – ki böyle olmasa zaten bunca yıkım, savaş, rekabet, vs olmaz – ve bu deliliği gördüğün halde yaşamın kurallarına, toplumsal ve sosyal alanda yaşamını sürdürmen gerekiyor.
Bazen yapman gereken şeyin aslında ne kadar aptalca olduğunu bildiğin halde yapman gerekiyor. (bunlara örnekler vereceğim) İşte her şeyin bu kadar saçma bir hal aldığı halde yaşadığın bu normal gibi görünen hayata kontrollü delilik veya denetimli delilik deniyor.
En başta bize atanan rolleri sürdürme çabası oldukça delice bir şey dışardan bakıldığında. Erkek, kadın, iş adamı, meslek, kariyer, annelik, babalık, gibi binlercesi sayılabilir. Bunların çoğu bizlerden önce yaşayan insanların bir takım anlaşmalar sonucu mutabakata kaldığı ve karar verdiği şeyler. Günümüzde uymasa da devam ettirme eğilimindeyiz.
Moda da buna örnek verilebilir. Bazen hiç rahat edemediğimiz kıyafetlerin içinde buluruz kendimizi. Sırf bu deliliği sürdürebilmek için özel bir çaba gerekir.