karga Kurucu sordu 2 ay önce
Dışarıda yürürken bir şeyler yediniz ve çöpünü atmak istiyorsunuz, tek problem etrafta çöp kutusu yok. İçinizde çöpü elinizde taşımak yerine ortalığa atmak gibi bir istek var, fakat bunu yaparsanız çevreye zarar vermiş olacaksınız. Sizin gibi düşünen 500 kişi daha var diyelim. Sorum şu: Siz bu senaryoda çöpü atmaya karar verirseniz, diğer 500 kişi de sizin gibi düşündüğünden dolayı aynı kararı verir mi? Bir nevi çöpü atmaya karar vererek diğer 500 kişinin de yere çöp atmasına sebep oluyorsunuz.
Bir yandan, sizle diğer 500 kişi arasında hiçbir bağlantı olmadığı için sizin seçiminizin onları etkilememesi gerekir. Öte yandan, onlar sizin gibi düşündüğü için sizinle aynı karar verecekler.
Konuyu hiçbir yerde okumadım, muhtemelen daha önce tartışılmış ve isimlendirilmiştir. İsmini bilen olursa başlığı düzenlerim.
karga Kurucu cevapladı 2 ay önce
Aslında benzer bir sebepten dolayı, gelecekteki bir seçimin geçmişi etkileyebileceğini düşünüyorum. Bir şehirde su satan sadece tek bir firma olduğunu düşünelim. Bu işte kar olduğunu düşünüp siz de su satmaya karar verdiniz. Rakip firma bundan hoşlanmayıp, su fiyatlarını sudan ucuz yapıp sizin iflas etmenizi sağladı. İflas etmeden önce, kendini imha düğmesine basıp suyu kirlettiniz. Bu sizin batmanızı kat kat hızlandırsa da, rakip firmanın kazancına ciddi zarar verdi.
10 yıl sonra, her şey eski halindeyken tekrar su satma işine girmeye karar verdiniz. Karşı firma, aynı taktiği uygulamak istiyor ama bunu yapamaz. Çünkü bunu yaparsa sizin tekrar kendini imha düğmesine basacağını biliyor. Bu yaşanırsa gelecek kayıp, sizin varlığınıza izin vermekten gelecek kayıptan daha büyük olacağı için bunu yapmayacak. Yani geleceğinizde yapacağınız bir seçim şimdiyi etkiliyor.
karga Kurucu cevapladı 2 ay önce
Kırık cam teorisi var benzer. Eğer içinde kimse yaşamayan bir binanın hiç bir camı kırık değilse uzun süre öyle devam eder. Eğer bir cam kırıksa diğer camların da kırılması çok kısa bir sürede gerçekleşir.
Eğer etraf temizse herkes çöpünü taşıma eğiliminde olur ama yerde bir kaç çöp görünce herkes atma eğiliminde olur.