El-Kuveyt

VAKVAK AMCA GÜNÜ NASIL KURTARDI?

Muhtemelen sizin de farkında olduğunuz gibi, okyanusların dipleri, hedeflerine asla ulaşamamış gemilerin enkazlarıyla doludur. Bu gemilerin bazıları altın ve değerli mücevherat taşıyordu. Bazılarıysa muharebe sonucu batmıştı. Şimdi bahsedeceğim gemiyse, çizgi roman kahramanı Vakvak Amca (Donald Duck) dehası olmasa, tarihte bir dipnot olarak bile anılmayacaktı.

O halde, El-Kuveyt isimli yük gemisinin Basra Körfezi’nin zemininde limana 87 derece açıyla yan yattığı 1964 yılının Aralık ayına geri dönelim.

Aman ne mühim, diyebilirsiniz.

Ama Kuveyt halkı için bu gerçekten mühimdi. Gemi, Kuveyt’in ana su kaynağının ortasında, yaklaşık altı bin koyunla birlikte batmıştı. Tuz rafinerileri, deniz suyunun içilebilmesini sağlamak için sudaki tuzu arıtmak amacıyla tasarlanmışlardı. Binlerce çürümüş hayvan leşinin etkilerine karşı işe yaramıyorlardı. Su kaynağını kurtarmak için enkazı çıkarmak gerektiği açıktı, ama kimse bunun nasıl yapılabileceğini bilmiyordu.

Çözüm, o dönemde Kuveyt’te çalışan Danimarkalı bir mühendisten, Kari Kroyer’den geldi. 1949 Mayıs’ında çıkmış bir Walt Disney çizgi romanında, Vakvak Amca’nın da benzer bir sorunla karşı karşıya kaldığını hatırlıyordu -amcası Varyemez’in batmış yatım sudan çıkarmak. Vakvak ve üç yeğeni (eğer isimlerini unuttuysanız: Can, Cin ve Cem) harika bir çözüm bulmuşlardı: Yatın içini pinpon toplarıyla doldurarak suyun üzerine çıkmasını sağlamak.

Kroyer de benzer bir yöntemi denemeye karar verdi. İki bin groston ağırlığında bir yük gemisinin yükselmesini sağlayacak kadar pinpon topu bulmak elbette kolay bir iş değildi. Kroyer, bunun yerine, polistiren tozunu kaynatarak inci büyüklüğünde içi hava dolu toplar elde edecek bir sistem geliştirdi. Esasında, kendi küçük pinpon toplarını yapıyordu. Balonlar hazırlandıktan sonra, bunları geminin omurgasına yerleştirecekti.

Bütün kazanlar, pompalar ve kimyasallar hava yoluyla Danimarka’dan Kuveyt’e getirtildi. Makineler sürekli olarak pompaladı, pompaladı ve pompaladı.

Peki, bu çılgınca plan işe yaradı mı?

Kesinlikle. 150 ton köpük, yani 27 milyon polistiren topu ve üç ay süren çalışmalar sonucunda, El-Kuveyt başarıyla su yüzüne çıkarıldı ve güvenli bir şekilde kızağa çekildi. Kuveyt su kaynakları kurtarılmıştı. Gemiyi kurtarmak toplam 435 bin dolara mal olmuştu. Geminin iki milyon dolarlık sigortası bulunduğundan, sigorta şirketi masrafı karşıladı. İyi iş!

Bu olağandışı kurtarışın haberleri ve resimleri dünyanın her yerinde basıldı. İyi reklam yapılmıştı ama gemiyi çıkartan şirket BASF, işlemin patentini almak için başvurduğunda reddedildi. Vakvak Amca, büyük şirkete sıkı bir darbe indirmişti. Vakvak Amca’nın dahiyane çözümü önceden basılmış olduğu için, kamusal bilgi olarak değerlendiriliyordu. Eğer şirket özgün fikrin nereden alındığını dünyaya hiç açıklamamış olsaydı, herhalde patenti alırdı.

Kuveyt halkı, su kaynaklarını kurtardığı için Vakvak Amca adlı kurmaca bir karaktere ve çizeri Cari Barks’a teşekkür edebilir.

Bir yanıt yazın